Planowanie treningu dla kobiet zawsze było związane z badaniami naukowymi dotyczącymi mężczyzn, ponieważ badania skoncentrowane na kobietach były bardzo ograniczone. Cykl miesiączkowy powoduje zmiany w poziomie niektórych hormonów, które mogą wpływać na wydajność.
Aktualna wiedza naukowa
Dowody sugerują, że nauka o ćwiczeniach powinna badać wahania hormonalne w zależności od fazy cyklu miesiączkowego i jak wpływają one na reakcje fizjologiczne. Istnieje wyraźna potrzeba lepszego zrozumienia fizjologii kobiet i określenia jej wpływu, zarówno pozytywnego jak i negatywnego, na wyniki sportowe. Konieczne jest lepsze zrozumienie cyklu menstruacyjnego w celu rozwiązania problemu zgłaszanego negatywnego wpływu na trening fizyczny.
Zmiany hormonalne w cyklu menstruacyjnym
Hormony ulegają wahaniom i pomimo indywidualnych różnic, cykl menstruacyjny jest umownie przypisany do 28 dni. Na podstawie zmian można wyodrębnić wyraźnie różne środowiska hormonalne.
- Początek miesiączki. 1. dzień cyklu: początek fazy folikularnej. To podkreśla uwalnianie hormonu stymulującego pęcherzyki (FSH) i hormonu luteinizującego (LH), z których oba stymulują dojrzewanie pęcherzyków i produkcję estrogenu. Początkowe poziomy estrogenu i progesteronu są niskie. Estrogeny wtedy wzrastają.
- Owulacja. W połowie cyklu (14 dzień). Początek fazy lutealnej, uwolnienie jajeczka. Progesteron wzrasta, a estrogen jest wydzielany w dużych ilościach przez ciałko żółte. Jeśli komórka jajowa nie zostanie zapłodniona, ciałko żółte obumiera. Poziom estrogenu i progesteronu spada, a cykl zaczyna się od nowa.
Zmiany w poziomie żeńskich hormonów płciowych związane z fazą cyklu miesiączkowego wpływają na fizjologiczne reakcje wywołane wysiłkiem fizycznym. W tym badaniu u kobiet z miesiączką uznaną za normalną zaobserwowano, że w połowie cyklu występuje lepsza reakcja regeneracyjna (niższy poziom kreatyninazy i biomarkerów zapalnych).
Czy cykl miesiączkowy ma wpływ na wydajność fizyczną?
Wyniki badań wskazują, że wydajność wysiłkowa może być trywialnie obniżona we wczesnej fazie folikularnej w porównaniu do wszystkich innych faz. Uogólnienia w tym zakresie nie są dobre i nie można sformułować żadnych ogólnych wytycznych dotyczących wydajności i cyklu miesiączkowego. Zaleca się zastosowanie indywidualnego podejścia, opartego na indywidualnej reakcji i cyklu kobiety.
Trudno jest określić dokładny czas trwania cyklu, co może warunkować wyniki badań. Niniejszy przegląd wykazał, że ograniczenia metodologiczne badań często prowadzą do wniosku, że cykl menstruacyjny nie ma wpływu na wyniki. Ponadto może się zdarzyć, że różne sytuacje hormonalne w cyklu miesiączkowym nie zostały prawidłowo porównane.
Z drugiej strony, w badaniach stwierdzono, że istnieje potencjalne obniżenie maksymalnej wydajności wytrzymałościowej w połowie fazy lutealnej cyklu miesiączkowego. Nie zaobserwowano jednak tego obniżenia sprawności w przypadku zdolności do skakania i sprintu.
Wiadomo, że efekty mogą mieć większe znaczenie dla elitarnych sportowców, gdzie różnica między wygraną a przegraną jest marginalna. Autorzy zalecają, aby osoby pracujące z elitarnymi sportowcami brały pod uwagę cykl menstruacyjny. Muszą oni zdawać sobie sprawę, że wydolność wysiłkowa może być zmniejszona we wczesnej fazie pęcherzykowej lub zwiększona w późniejszych fazach, ale to podejście musi być indywidualnie dostosowane.
Brak miesiączki jest problemem
Brak miesiączki jest niezdrowy. To może prowadzić do wielu problemów zdrowotnych, nie tylko na poziomie wydajności, jedną z przyczyn jest niedobór estrogenów. Chociaż jest to odwracalne, przyczyna tego zaburzenia jest związana ze stresem psychologicznym, nadmiernym wysiłkiem fizycznym, zaburzeniami odżywiania lub kombinacją tych czynników.
Podsumowanie
Pomimo braku wiarygodności niektórych badań dotyczących wpływu cyklu menstruacyjnego na wyniki, konieczne jest monitorowanie wpływu cyklu na trening i zawody. Faza cyklu powinna być przynajmniej odnotowywana i brana pod uwagę przy interpretacji wyników i odczuć zawodniczek.